"အလက္ပိုျမိဳ႕က ေကာင္ကေလး (သို႕မဟုတ္) ဓာတ္ပံုေလးတစ္ပံုက စစ္ပြဲကိုျပီးဆံုးေစမွာလား"

"အလက္ပိုျမိဳ႕က ေကာင္ကေလး (သို႕မဟုတ္) ဓာတ္ပံုေလးတစ္ပံုက စစ္ပြဲကိုျပီးဆံုးေစမွာလား"
------------------------------------------------------------
ျပည့္ျပည့္ ဘာသာျပန္သည္။

ဓာတ္ပံုေလးတစ္ပံုက စစ္ပြဲရပ္ဖို႕ အကူအညီေပးနိုင္မလား ဆိုတဲ႕ေမးခြန္းကေတာ့ လိေမၼာ္ေရာင္ေတာက္ေတာက္ ထိုင္ခံုေလးေပၚက ေခါင္းကေနေျခေထာက္ထိ ဖုန္မႈန္႕အလိမ္းလိမ္း၊ မ်က္ႏွာတစ္ခုလံုးလည္း ေသြးအလိမ္းလိမ္း ျဖစ္ေနရွာတဲ႕ ဆီးရီးယား သားငယ္ေလးရဲ႕ပံုကိုၾကည့္ျပီး လူအမ်ား ေမွ်ာ္လင့္ၾကတဲ႔အေၾကာင္းပါပဲ။

သူကေတာ့ အသက္ငါးႏွစ္အရြယ္ Omran Daqneesh ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႕ကို ျပီးခဲ႔တဲ့ဗုဒၶဟူးေန႕မွာ ေလေၾကာင္းတိုက္ခိုက္မႈဒဏ္ခံခဲ႔ရတဲ႕ အလက္ပိုျမိဳ႕က အေဆာက္အဦတစ္ခုထဲကေန ကယ္ထုတ္လာခဲ႔ရတာပါ။ ဖိနပ္မပါတဲ႕ေျခေထာက္ကေလးေတြတြဲေလာင္းခ်ထားတဲ႕ သူေလးဟာ သိပ္ကိုထိတ္လန္႕လြန္းလို႕ ၾကက္ေသေသေနပံုေပါက္ေနပါတယ္။

အဲ႕ဒီရုပ္ပံုကို အလက္ပိုသတင္းစင္တာက YouTube မွာတင္ခဲ႔တဲ႕ video ကေန ထုတ္ယူထားတာျဖစ္ျပီး ေန႕မကူးခင္မွာပဲ သတင္းေတြမွာလည္း ျဖန္႕ခ်ီပါတယ္။ အဲ႔ဒီအခ်ိန္ကစ ဒီပံုေလးဟာ ကမာၻ႕သတင္းေခါင္းၾကီးေနရာေတြကိုယူလာျပီး ဆီးရီးယားမွာ ျဖစ္ပြားေနဆဲျဖစ္တဲ႔ စိတ္ထိခိုက္ဖြယ္ရာအျဖစ္အပ်က္ေတြကို ပိုမိုသတိျပဳမိလာေစပါတယ္။

ဒီဓာတ္ပံုရဲ႕ ထိေရာက္မႈအားကို သံသယဝင္စရာမရွိပါဘူး။ "ဒါဟာ တကယ့္ကို ႏွလံုးေက်ကြဲဖြယ္၊ အတင္းအဓမၼအျပဳခံရတာကိုျပသျပီး႔၊ အေကာင္းဆံုးတင္ျပထားတဲ႕ ေၾကာက္စရာ အျဖစ္ပါပဲ။ ကမ႓ာေပၚက ဘယ္မိခင္မဆို သူ႕ကိုေျပးေကာက္ျပီး ေစာင့္ေရွာက္ခ်င္ၾကမွာေသခ်ာပါတယ္" လို႕ ဝါရွင္တန္ပို႕စ္ရဲ႕ ဓာတ္ပံုသတင္းဆိုင္ရာ ဒါရိုက္တာ MaryAnne Golon က ဆိုပါတယ္။

တျခားသူေတြလည္း ဒီလိုပဲခံစားရမွာပါ။ ဒီဗီဒီယိုကိုအၾကိမ္ ၃.၄ သန္းေက်ာ္ၾကည့္ရႈ႕ၾကျပီး အၾကိမ္ေရေတြလည္း ဆက္လက္ျမင့္တက္ေနပါတယ္။ ၄၈နာရီအတြင္းမွာ Daqneesh ေလးရဲ႕ ပံုေလးဟာ ဆီးရီးယားက ကေလးေတြရင္ဆိုင္ေနရတဲ႔ေရြးခ်ယ္စရာရွားပါးေနရတဲ႔ ဘဝအေျခေတြကို ထင္ဟပ္ထားတဲ႕ meme ေတြအျဖစ္social media ေတြေပၚမွာ ျပန္႕ႏွံ႕သြားခဲ႕ပါတယ္။ ရက္စက္ဆိုးရြားတဲ႔ ဆီးရီးယားစစ္ပြဲကို ဆန္႕က်င္တဲ႔ေနရာမွာ ေဖာ္ျပဖို႕ အသံုးျပဳခဲ႔ၾကပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ကမာ႓ၾကီးဟာ ၂၀၁၅ စက္တင္ဘာတုန္းကလည္း အလားတူဓာတ္ပံုမ်ိဳးကိုျမင္ေတြ႕ခဲ႕ၾကဖူးပါတယ္။ Alan Kurdi လို႕ေခၚတဲ႕ သံုးႏွစ္သားဆီးရီးယားကေလးငယ္ေလးဟာ သူ႕မိသားစုနဲ႔အတူ ဂရိကို ထြက္ေျပးၾကရင္း ေရနစ္ေသဆံုးခဲ႕ပါတယ္။တူရကီရဲ႕ ကမ္းေျခတစ္ေနရာက သူ႕ရဲ႕ အသက္မဲ႔ခႏၶာကိုယ္ေလးကို ရိုက္ယူထားတဲ႕ဓာတ္ပံုေတြဟာ ျပန္႕ႏွံ႕ခဲ႔ပါတယ္။

Kurdi ပံုေလးကေတာ့ ဓာတ္ပံုေတြရဲ႕ အင္အားကို ျပသမႈတစ္ခုပါပဲ။ ဒါဟာ ဥေရာပကအစိုးရေတြကို ဒုကၡသည္ေတြကိုပိုမိုလက္ခံေပးဖို႕ သူတို႕ရဲ႕ ျပည္သူေတြကပိုမိုေတာင္းဆိုလာေအာင္ အားေပးနိုင္ပါတယ္။ မ်ားစြာေသာလွဴဒါန္းမႈေတြျပဳလုပ္လာဖို႕ ႏႈိးဆြေပးမႈလည္းျဖစ္တယ္လို႕ BBC က ေတာ့ ဆိုထားပါတယ္။

Mercy Crops ဆိုတဲ႕ ဆီးရီးယားနိုင္ငံအတြက္ လူသားခ်င္းစာနာတဲ႕ကူညီေထာက္ပံ႔မႈေတြေပးအပ္ေနတဲ႕ နိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းကေတာ့ Kurdi ေလးရဲ႕ဓာတ္ပံုေလးေပၚထြက္လာျပီးေနာက္ပိုင္းမွာ ၂.၃ သန္းတန္လွဴဒါန္းမႈေတြရရွိခဲ႕တယ္လို႕ဆိုပါတယ္။ ႏႈိင္းယွဥ္ျပရရင္ေတာ့ ေရွ႕ေလးႏွစ္တာကာလအတြင္း အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ ရန္ပံုေငြဟာ ၄.၅ သန္းရွိတာပါ လို႕ ဆက္ဆံေရးအရာရွိ Christy Dalafield က ေျပာျပခဲ႔ပါတယ္။

ဂ်ာမာန္ရုပ္သံလႊင့္ဌာန Deutsche Welle ရဲ႕ အဆိုအရ World Vision, UNHCR and Islamic Relief စတဲ႕ အဖြဲ႕အစည္းေတြမွာလည္း လွဴဒါန္းမႈေတြတိုးတက္လာတယ္လို႕ သိရပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ Delafield ကေတာ့ Daqneesh ေလးရဲ႕ဓာတ္ပံုနဲ႕ပတ္သက္ျပီး အျမင္တမ်ိဳးရွိေနပါတယ္။ "အိုလံပစ္နဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲေတြသတင္းေတြေၾကာင့္မ်ားထိေရာက္ပါ့မလားလို႕ေတြးမိတယ္။ သတင္းေတြက သိပ္ျမန္ျမန္ၾကီးေျပာင္းလဲေနတယ္" လို႕ဆိုပါတယ္။

ဓာတ္ပံုေဖာ္ျပျပီး ပထမ ၂၄ နာရီအတြင္းမွာပဲ ေဒၚလာငါးေသာင္းကို အလွဴခံရရွိခဲ႔ေပမယ့္ မေန႕ကစျပီး အလွဴေငြရရွိမႈက်ဆင္းလာတာေၾကာင့္ Dalafield စိတ္ပ်က္ရပါတယ္။

Save the children ရဲ႕လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားမႈဆိုင္ရာ အကူအညီေပးေရးအဖြဲ႕ရဲ႕ ဒုတိယဥကၠဌ Greg Ramm ကေတာ့ ဒီပံုေလးဟာ တနည္းတဖံုေတာ့ အေျပာင္းအလဲကိုျဖစ္ေစမယ္လို႕ထင္ပါတယ္။ "ဒါဟာ ကမာၻၾကီးကို ဆီးရီးယားနိုင္ငံအတြင္းက ဒုကၡသုကၡေတြနဲ႕ ပတ္သက္လို႕ သတိထားမိေစလိုက္တာပါပဲ။ လူေတြကို ကူညီဖို႕ ပိုမိုတြန္းအားေပးတယ္။ နိုင္ငံေရးသမားေတြကိုလည္း ဖိအားေပးရာေရာက္ပါတယ္" လို႕သူကဆိုပါတယ္။

ဥပမာ စေကာ့တလန္က ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ ရုရွားနိုင္ငံကို အလက္ပိုျမိဳ႕မွာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုေပးပါဆိုျပီး UK အစိုးရနဲ႕ EU ကုိ တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။ The National, a Scottish newspaper ရဲ႕အဆိုကိုေကာက္ႏႈတ္ရရင္ - စေကာ့တလန္ရဲ႕ First Minister Nicola Sturgeon က "ဆီးရီးယားက တကယ့္အေျခအေနမွန္နဲ႕ စစ္ေၾကာင့္လူ႕အသက္ဆံုးရႈံးရမႈေတြကိုျပသတဲ႕ဒီဓာတ္ပံုေၾကာင့္ သိပ္ကိုထိတ္လန္႕ရပါတယ္" လို႕ ေျပာပါတယ္။

Ed Kashi ဆိုတဲ႕ လူမႈေရးနဲ႕နိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ အေမရိကန္ ဓာတ္ပံုသတင္းေထာက္ကေတာ့ ဒီဓာတ္ပံုေလးရဲ႕ ေရရွည္အက်ိဳးသက္ေရာက္နိုင္စြမ္းကို သံသယဝင္ေနပါတယ္။ "တစ္ရက္ ဒါမွမဟုတ္ တစ္ပတ္ေလာက္ကေတာ့ လူေတြကို လွဴဖို႕တမ္းဖို႕လႈံ႕ေဆာ္နိုင္မွာပါ။ လက္ေတြ႕မွာေတာ့ အက်ိဳးေတြဆက္ရွိေနဖို႕ခက္ပါတယ္" လို႕ဆိုပါတယ္။

Instagram, Twitter and Facebook တို႕မွာ ကေလးရဲ႕ဓာတ္ပံုေတြ memeေတြကို share ေနၾကခ်ိန္မွာပဲ "ဒီပံုရဲ႕ သရုပ္ေပၚမႈနဲ႕ သက္ေရာက္မႈအားကေတာ့ ထံုသြားပါျပီ။ အပတ္တိုင္းျမင္ေနၾကရေတာ့ အခုဆို ေနာက္တစ္ခုၾကည့္ဖို႕ပဲ ဆြဲတင္လိုက္ၾကေတာ့တာပါပဲ" လို႕လည္းသူက ဆိုပါတယ္။ ဒီလိုမ်ိဳး တုန္႕ျပန္မႈေတြက်ဆင္းသြားရတာေၾကာင့္ ငိုေတာင္ငိုခ်င္မိတယ္လို႕လည္းေျပာပါေသးတယ္။

Kashi လိုပဲ Kurdi ေလးနဲ႕ Daqneesh ေလးတို႕ရဲ႕ ဓာတ္ပံုေတြအေပၚမွာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြအမ်ားၾကီးမထားခ်င္သူကေတာ့ John Hilary ပါပဲ။ သူဟာ War on want လို႕ေခၚတဲ႔ ကမာၻ႕တရားမွ်တမႈဆိုင္ရာအဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုရဲ႕ အလုပ္အမႈေဆာင္ဒါရိုက္တာ တစ္ဦးလည္းျဖစ္သလို သနားစရာလူေတြရဲ႕ဓာတ္ပံုေတြကို အလွဴအတန္းျပဳလုပ္ဖို႕အတြက္ အသံုးခ်တာနဲ႕ပတ္သက္ျပီး ေဝဖန္သူတစ္ဦးလည္းျဖစ္ပါတယ္။

"သူတို႕ရဲ႕ဓာတ္ပံုေတြဟာ ခံစားခ်က္ေတြနဲ႕ သေဘာေပါက္နိုင္စြမ္းေတြကို ရန္စေနသလိုပါပဲ။ ဒီပံုေတြက ခင္ဗ်ားကို ဆင္းရဲမႈကို တိုက္ဖ်က္ဖို႕အတြက္ လိုအပ္တဲ႕ နိုင္ငံေရးအရနားလည္မႈေတြ သံုးသပ္ေဝဖန္နိုင္စြမ္းေတြကို မေပးနိုင္ပါဘူး" လို႕ သူကဆိုပါတယ္။

သူက သူတို႔ျမင္ေတြ႕ေနတာေတြကတျခား တကယ့္လက္ေတြ႕အေျဖက ဘာဆိုတာနဲ႕ကို သိနားလည္ဖို႕ က တျခားပါပဲ။

"လူေတြအတြက္က အေျပာင္းအလဲကိုတကယ္လုပ္ဖို႔ ဘာကိုလုပ္ရမယ္ဆိုတာ မရွင္းလင္းၾကပါဘူး။ ဒါဟာဒီပံုထဲက အလြန္နက္နဲသိမ္ေမြ႕တဲ႔ အခက္အခဲပါပဲ။ က်ေနာ္တို႔ ရဲ႕ ေဒါသေတြ ကရုဏာသက္မႈေတြကို အေျပာင္းအလဲျဖစ္သြားေအာင္လုပ္နိုင္တဲ႕ နည္းလမ္းမရွိပါဘူး။

Original writer: Malaka Gharib
ျပည့္ျပည့္ ဘာသာျပန္ဆိုသည္။

https://www.facebook.com/theburmesewriters/photos/a.404767349712589.1073741828.404684033054254/572483629607626/?type=3&theater

NPR: The Little Boy In Aleppo: Can One Photo End A War?